İran'da Yabancı Yatırımlar

İran, uluslararası yatırımcılar için nispeten bakir ülkelerden biridir. Eğitimli ve genç yapısı, gelişen özel sektörü, çeşitlendirilmiş ekonomisi, nispeten gelişmiş altyapısı, ucuz enerji kaynakları ve devletin uyguladığı teşvikler zengin fırsatlar sunuyor. Mevzuat ortamı, ülke kültürü ve yapılacak iş ile ilgili ayrıntılı fizibilite çalışmaları ile birlikte doğru yerel ortağın bulunması başarı şansını artıracak faktörlerdir.

İran’da 564 adet yabancı şirketin şubesi bulunmaktadır. Bunların arasında MTN (Güney Afrika), PSA (Peugeot-Citroen Fransa), Total Petroleum (Fransa), Ferrovie dello Stato İtaliane (İtalya), Nestle (İsviçre), Novo Nordisk (Danimarka), Unilever (Birleşik Krallık / Hollanda) önde gelenlerdir.

2017 yılında İran’a yabancı yatırımlar yaklaşık yüzde 50 artarak 5 milyar dolara yükseldi. Yaptırımların kaldırılmasının ardından, ülkenin zengin petrol ve doğalgaz rezervlerinde arama ve çıkarma başta olmak üzere birçok alanda yabancı yatırım çekmeye başladı. Ancak, ABD'nin İran nükleer anlaşmasından çekilme kararı, bu yatırım projeleri için belirsiz beklentilere yol açmıştır (UNCTAD, 2018).

Mevcut Durum

2017 yılına kadar İran’da gerçekleşen doğrudan yabancı yatırım miktarı 53,5 milyar dolardır. Türkiye için bu rakam 180,7 milyar dolardır.

Doğrudan yabancı yatırım (milyar $)

 UNCTAD, 2018

2010 ile 2014 arası yabancı yatırımlardan en çok pay alan ostanlar Huzistan (% 43), Buşehr (% 30), Tahran (% 5), Fars (% 5) ve Hürmüzgan’dır (% 2) (İran Ekonomi ve Maliye Bakanlığı, 2015).

Son Yıllarda Bazı Büyük Yabancı Yatırımlar

(İran Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanlığı, 2015), (İran Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanlığı, 2016), (İran Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanlığı, 2017)

Son Yıllarda Bazı Türkiyeli Yatırımcıların Projeleri
İran’da görev yapan ticari temsilciliklerimizce ülkede faaliyet gösteren Türk sermayeli 89 firma tespit edilebilmiş olup, söz konusu firmaların yatırım tutarı yaklaşık 634,4 milyon dolar değerindedir.

(İran Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanlığı, 2015), (İran Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanlığı, 2016), (İran Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanlığı, 2017)

İran’da Yatırım Fırsatları

Yabancı yatırımlar genellikle enerji alanında yoğunlaşmaktadır. Toplam doğrudan yabancı yatırımların %57’si kömür ile petrol ve doğalgaz alanlarında gerçekleşmiştir. Enerji dışındaki diğer yatırım alanlarının  % 13’ü kimyasal, % 10’u metal, %7’si otomotiv ve %13’ü diğer yatırımlardan oluşmaktadır.

(Aşağıdaki link adresleri ve açıklamalar kutu veya benzeri bir şekil ile verilecek)

İran Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanlığı tarafından farklı sektörlerde yatırım fırsat ve tercihleri sunulmaktadır:

http://en.mimt.gov.ir/general_content/411346-Investment-Opportunities.html

Yabancı yatırımlara destek vermek için İran’da OIETAI: İran Yatırım, Ekonomik ve Teknik Destek Organizasyonu tarafından bazı projeler sunulmaktadır:

https://www.investiniran.ir/en/investmentopprtunity

Batı Azerbaycan ve Doğu Azerbaycan ostanlarında bulunan farklı alanlarda (tarım, sanayi, madencilik, ticaret, ulaştırma, turizm, enerji, su tesisleri) yatırım fırsatları ayrıca Yatırım, Ekonomik ve Teknik Destek Organizasyonu’nun yerel şubelerin tarafından hazırlanmıştır:

Batı Azerbaycan: https://www.investinwa.ir/en

Doğu Azerbaycan: http://investin-ea.ir/en-us/main-en

Ayrıca, İran’da açılan kamu ihaleleri ve uluslararası projelere ilişkin duyurular, İran İhale Kurumu’nun web sitesinden takip edilebilir: http://www.etender.ir/