Perakendecilik, en büyük ticaret alanlarından biridir ve 2,6 milyonu aşkın istihdam sağlamaktadır. İstihdam hacmi bakımından dördüncü sırada olup işgücünün yaklaşık yüzde 12'sini kapsamaktadır. Perakende satış sektörü çoğunlukla geleneksel mağazaların elindedir. Yaklaşık 300 bin mağaza tüm market satışlarının % 91,5’ini yapmaktadır. Modern marketlerin payı yaklaşık % 8,5’dir ve sayısı 800 civarındadır (CERTIUS, 2016).
Piyasa araştırmaları, İranlıların uluslararası markaların yerli markalardan daha kaliteli olduğuna inandığını gösteriyor. Yine de yerli markalar, perakende satış ve günlük tüketim malları piyasasına hakimdir. En çok satılan ilk on ambalajlı gıda markasının tamamı İran firmaları tarafından üretilen yerel ürünlerdir. Günlük tüketim mallarının ithalattaki oranı % 8'i aşmamaktadır.
İran hükümeti, yüksek gümrük tarifeleri ile İran’ın iç pazarını korumak ve yerel üretimi teşvik etme politikası uygulamaktadır. 2013 yılında İran’ın ortalama gümrük tarifesi % 26,6 ve Bahamas Adalarından sonra dünyada en yüksek ikinci gümrük tarifesidir.
Carrefour, İran'da önemli bir yere sahip olan tek global perakende mağazası ve 5 şubesi ile Hypermarket adı ile faaliyet göstermektedir. İran’da sınırlı sayıda birkaç global marka yerel üretim yapmaktadır. Bu markalardan Nestle ve Unilever'in İran'da uzun bir geçmişi vardır ve her iki şirketin de yerel ortakları ve yerli üretim tesisleri vardır (CERTIUS, 2016).
Bazı önemli yerli zincir mağazalar ise Refah (devlete ait), Shahrvand (Tahran Belediyesi), Ofogh Koorosh (özel), ve Etka (İran Silahlı Kuvvetleri)’dir.
Son dönemlerde modern alışveriş merkezleri İran'ın büyük şehirlerinde yükselişe geçmiştir. Perakende sektöründe ölçek büyüklüğü ve modern formatlara geçmek verimlilik artışlarına yol açabilmektedir. Bu alanda gelişme sağlanması için genel çerçevede iyileştirmeler yapılması gerekmektedir (McKinsey Global Institue, 2016).
İş esnekliği perakende sektörünün gelişimine katkıda bulunacak tedbirlerden biridir. Part-time çalışma İran'da perakende sektöründe sadece yüzde 16 iken Almanya, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık yüzde 35 civarındadır. Öte yandan dijital sistemlerle stok yönetimi, mal güvenliği, elektronik fiyat etiketleri ve verimliliği artırmaya yönelik sistemlerin kurulması diğer önemli tedbirlerdir (McKinsey Global Institue, 2016).
Dağıtım Ağları
İran’da 700 dağıtım şirketi bulunmaktadır (İran Cumhurbaşkanlığı Yönetim ve Planlama Kurumu, 2015). Satış noktaların sayısı fazla olması ve geniş coğrafyaya dağılım nedeniyle en büyük dağıtıcılar bile bütün mağazaları kapsayamıyor. Golpakhsh Aval sadece 145 bin, Sayesaman 120 bin, Daya Grup 102 bin ve Golestan 100 bin adet satış noktasını kapsıyor. Bu markalar için bir problemdir. Başka bir problem ise satış noktasında markaların nasıl aktive edileceğidir. Küçük ölçekli mağazalar, tıkanmış raflar, işbirliği yapmayan dükkan sahipleri ve çok sayıda mağaza bulunması satış noktasında markaları doğru bir şekilde etkinleştirmeyi zorlaştırıyor (CERTIUS, 2016).
Reklamcılık
İran’da mevcut birçok reklam firması pazara girmeye çalışan firmalara değişik hizmetler sunabilmektedirler. Reklam materyallerinin hazırlanması ve kampanya planlamasının yapılması, piyasa araştırması yapılması, pazar için rehberlik ve danışma gibi hizmetler bu firmalar tarafından sağlanmaktadır. Yüz on reklam şirketi, İran Reklam Ajansları Derneği’ne kayıtlıdır. İran'da sıklıkla kullanılan bir pazarlama unsuru, işletim hakkı belediyelere ait olan şehir ilan panolarıdır. Radyo ve televizyon yayınları, devletin kontrolündedir. Son yıllarda sosyal medya ağları (facebook, instagram, telegram vb.) reklam ve satışta yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
